Dinh Dưỡng Điều Trị Trong Bệnh Về Mật

Mục lục

DINH DƯỠNG TRONG BỆNH VIÊM TÚI MẬT

Dinh dưỡng trong bệnh viêm đường mật giữ vai trò quan trọng không kém điều trị y tế.

Viêm túi mật cấp (acute cholecystitis) – Viêm túi mật và sỏi mật là loại bệnh thuộc hệ tiêu hóa thường gặp. Hai loại bệnh cũng thường đi kèm, cũng có thể vừa là nguyên nhân hoặc hậu quả của nhau. Nguyên nhân chủ yếu là vi khuẩn Gram (-), đặc biệt là E.coli, tụ cầu và liên cầu. Vi khuẩn xâm nhập từ đường máu, ruột hoặc cơ quan lân cận, đôi khi do giun đũa mang theo.

Đọc thêm: Wikipedia – Viêm túi mật,

TIÊU CHUẨN CHẨN ĐOÁN VIÊM TÚI MẬT

Triệu Chứng

Vùng hạ sườn bên phải đau dữ dội, ấn đau điểm Murphy (+), sốt, đau lúc đầu từ hạ sườn phải sau xuyên lên vai phải, lưng đau, có thể kéo dài vài giờ đến vài ngày, nặng lên từng cơn. Kèm theo sốt, ớn lạnh, nôn, buồn nôn, vàng da, táo bón, nước tiểu vàng.

Chuẩn Đoán

Chủ yếu dựa vào:

Triệu chứng lâm sàng, phát bệnh đột ngột hoặc có tiền sử cơn đau tương tự. Thường bệnh nhân tuổi trung niên, nữ nhiều hơn nam.

Vùng mật ấn đau rõ, cự án, điểm Murphy (+).

Bạch cầu tăng cao, tỷ lệ bạch cầu trung tính tăng nhiều.

Chụp bụng không chuẩn bị: có thể phát hiện sỏi túi mật.

Siêu âm gan mật: túi mật to, thành dày, có thể có sỏi hoặc giun.

Đọc thêm: dinh dưỡng trong điều trị bệnh dạ dày – tá tràng

CHẾ ĐỘ DINH DƯỠNG TRONG VIÊM TÚI MẬT CẤP

Mục đích của chế độ dinh dưỡng

Khi bị viêm túi mật cấp tính, cần để cho túi mật nghỉ ngơi.

Nguyên tắc chế độ dinh dưỡng

Nên loại bỏ hoặc giảm bớt các chất béo trong chế độ ăn và cả protid vì chúng làm cho túi mật tăng co bóp.

Chế độ ăn chỉ nên có glucid như nước đường, nước quả, nước rau, cho thêm bột ngũ cốc, khoai nghiền.

Nên ăn nhạt, nhiều chất xơ để chống táo bón, có thể cho ăn sữa đã tách bơ.

Kế hoạch bữa ăn

Chế độ ăn chỉ có Glucid (đường) thôi: nước đường, nước quả, nước rau, sau cho thêm bột gạo, mì, khoai nghiền. Nên cho ăn nhạt, ăn nhiều xơ (có nhiều trong rau và hoa quả) chống táo bón, có thể cho sữa rút bớt kem.

Đọc thêm: dinh dưỡng trong phòng và điều trị loãng xương

CHẾ ĐỘ DINH DƯỠNG TRONG VIÊM TÚI MẬT MẠN TÍNH

Viêm túi mật mạn là bệnh mật thường thấy, là di chứng của viêm túi mật cấp tính. Ở người già thường là biến chứng của sỏi mật. Y học hiện đại cho rằng viêm túi mật là căn bệnh viêm túi mật do viêm nhiễm, dịch mật kích thích, dịch tụy chạy ngược lên mật cũng như rối loạn trao đổi bilirubin gây nên.

Biểu hiện trong lâm sàng chủ yếu là thượng vị bên phải đau ê ẩm và không tiêu, thường bị chẩn đoán nhầm là bệnh dạ dày. Trường hợp tinh thần không vui vẻ và ăn uống không chế độ, sẽ khiến triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn hoặc tái phát cấp tính.

Mục đích của chế độ dinh dưỡng viêm túi mật mạn tính

Chế độ ăn nương nhẹ chức phận mật không khác gì lắm chế độ ăn nương nhẹ chức năng gan: hạn chế chất béo vì nó kích thích túi mật co bóp mạnh.

Nguyên tắc chế độ dinh dưỡng

Trong trường hợp bị viêm túi mật hoặc đường mật mạn tính, bệnh nhân thường có triệu chứng rối loạn tiêu hóa, cần áp dụng một chế độ ăn nương nhẹ chức năng mật, tương tự như chế độ ăn nương nhẹ chức năng gan, cụ thể là hạn chế chất béo.

Các chất mỡ có ảnh hưởng không chỉ đối với chức năng gan, mật mà cả với dạ dày. Nó làm cho môn vị mở chậm và gây đầy bụng vì nó tụ lại trong dạ dày. Mỡ cản trở bài tiết HCl (cần cho sự tiêu hóa protid) và làm cho mật xuống ruột không đều, tăng chất độc vào máu, ảnh hưởng tới gan.

Viêm túi mật và sỏi mật thường kết hợp và là nhân quả của nhau

Một số lưu ý trong việc ăn uống của người bị viêm túi mật hoặc sỏi mật:

Protein: khi bị viêm túi mật, không những bản thân bộ phận này bị tổn hại mà độc tố do nó sản sinh ra có thể theo đường mật chảy vào gan, gây hại cho gan.

Trong trường hợp này, cơ thể cần được cung cấp các thức ăn giàu protein để tu bổ, phục hồi tổ chức gan mật bị tổn hại. Nhu cầu protein mỗi ngày là 1 – 1,2 g/1kg thể trọng lượng chủ yếu cho cơ thể. Nó vừa có lợi cho tiêu hóa vừa thúc đẩy sự hợp thành glycogen (có tác dụng bảo vệ tế bào gan). Mỗi ngày có thể sử dụng 300 – 500g đường.

Nước: nên tăng thích đáng lượng nước hấp thu để xúc tiến sự tiết và thải loại dịch mật. Tuy nhiên, cần tránh tình trạng ăn nhiều, uống lắm, khiến gan phải tiết ra một lượng dịch lớn, hậu quả là bệnh tình nặng thêm.

Chất xơ: nên tránh các thực phẩm giàu chất xơ vì nó có thể kích thích làm tăng nhu động ruột, khiến túi mật co bóp, gây đau đớn.

Tránh dùng rượu bia và các chất kích thích (cà phê, trà, tiêu, ớt…).

Mỗi ngày nên ăn 4 – 5 bữa, mỗi bữa một lượng nhỏ thức ăn.

Đối với người bị bệnh nặng trong giai đoạn cấp tính, cần kiêng ăn. Khi bệnh đã đỡ hơn, nên sử dụng các thức ăn lỏng (chủ yếu là hợp chất đường).

Sau đó, có thể ăn dạng hồ đặc hoặc cơm nát. Đặc biệt cần kiêng các thực phẩm có hàm lượng cholesterol cao như lòng đỏ trứng, thịt mỡ, nội tạng động vật, lươn, tôm to…

Kế hoạch bữa ăn

Người bị viêm túi mật và đường mật mạn tính về mật mỗi ngày chỉ nên ăn một lần thịt, dùng loại thịt trắng và nạc, không có mỡ. Dùng thịt tươi, nấu đơn giản.

Đạm thực vật (đậu, đỗ) nên ăn dưới dạng nghiền nát, ninh nhừ. Với các thức ăn giàu glucid, nên dùng nhiều đường vì dễ tiêu, không ảnh hưởng xấu đến mật, không dùng chocolate, cacao, các thức ăn có trộn thêm trứng và bột (ví dụ bánh ngọt) vì gây khó tiêu.