Dinh Dưỡng Thai Kỳ Và Sau Sinh: Lời Khuyên Từ Bác Sĩ

Mục lục

Mang thai là một trạng thái sinh lý bình thường, nhưng dễ mất ổn định và có thể trở thành trạng thái bệnh lý. Có thể gặp như nhiễm độc thai nghén, rau tiền đạo, đẻ khó… Những người mẹ có bệnh khi mang thai thì bệnh càng nặng thêm. Thậm chí ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đe dọa cuộc sống của người mẹ (bệnh tim, bệnh viêm thận mạn). Những người mẹ gầy yếu thường có chế độ dinh dưỡng kém. Khi mang thai càng làm cho người mẹ đó gầy và yếu hơn. Dễ sinh bé nhẹ cân, suy dinh dưỡng. Do đó, chăm sóc dinh dưỡng cho phụ nữ có thai và cho con bú là một việc làm hết sức cần thiết, hạn chế đáng kể tỷ lệ trẻ đẻ ra nhẹ cân (dưới 2500g).

Dinh Dưỡng Thai Kỳ Và Sau Sinh: Lời Khuyên Từ Bác Sĩ

CHĂM SÓC SỨC KHỎE KHI MANG THAI

Đăng ký và quản lý khi mang thai

Trong quá trình mang thai, cần được khám thai ít nhất là 3 lần và được đăng ký quản lý thai tại cơ sở y tế. Bạn cần chuẩn bị tốt trước và trong mang thai để con bạn được sinh ra khỏe mạnh và thông minh. Vì vậy, chăm sóc 1000 ngày đầu đời của bé là vô cùng quan trọng.

Khám thai

Bạn nên đi khám thai ít nhất 3 lần, mỗi quý thai kỳ 1 lần tại các cơ sở y tế. Để theo dõi sức khỏe của thai nhi và bạn, đồng thời nhận được những tư vấn về dinh dưỡng.

Khám thai trong 3 tháng đầu

Mục đích: xác định có thai, đánh giá các chỉ số thông thường, phát hiện bất thường ở thai nhi và bạn. Đánh giá cân nặng của bạn và bắt đầu theo dõi cân nặng, tư vấn dinh dưỡng…

Xác định có thai dựa trên các biểu hiện sớm. Như chậm kinh, nghén, nôn vào buổi sáng, vú to nhanh, quầng và đầu vú thâm lại. Thăm âm đạo kết hợp với sờ nắn bụng thấy tử cung to lên theo sự phát triển của thai nhi, tử cung mềm…

Phương pháp thăm khám: đếm mạch, đo huyết áp, đo chiều cao, cân nặng, khám tim, phổi, gan, thận, thử nước tiểu để phát hiện những bệnh của bạn từ đó có thái độ xử trí kịp thời. Ghi kết quả chi tiết vào hồ sơ sau khi thăm khám. Trong sổ theo dõi phải ghi rõ họ tên, tuổi, địa chỉ, có thai lần thứ mấy, tiền sử sinh đẻ các lần trước, ngày kinh cuối cùng. Kết quả thăm khám và kết quả xét nghiệm, hẹn ngày khám lại lần sau.

Tư vấn dinh dưỡng: giai đoạn 3 tháng đầu thai kỳ rất quan trọng. Bạn cần cân kiểm tra, ghi lại để theo dõi cân nặng thường xuyên, uống viên sắt bổ sung. Có thể uống thêm vitamin theo chỉ định của bác sĩ sau khi thăm khám thai.

Lưu ý: đây là giai đoạn hình thành các tổ chức của cơ thể như não, tim, phổi, gan… Nên cần tăng cường các thực phẩm giàu đạm như trứng, sữa, thịt, đậu đỗ.

Khám thai trong 3 tháng giữa

Mục đích: phát hiện các bất thường thai nhi, đưa ra các giải pháp can thiệp phù hợp.

Phương pháp thăm khám: đến mạch, đo huyết áp, đo chiều cao, cân nặng, khám tổng quát. Siêu âm để đánh giá chính xác về thai nhi, các chỉ số phát triển, tình trạng rau thai, nước ối… Đặc biệt chú ý tới những tiền sử bệnh lý. Có thể có những nguy cơ tác động đến sức khỏe nhất định trong quá trình mang thai.

Tư vấn dinh dưỡng: cân để kiểm tra cân nặng và ghi vào bảng để theo dõi. Tiếp tục sử dụng viên bổ sung sắt acid folic và vitamin theo chỉ định của cán bộ y tế. Dựa vào kết quả siêu âm, về sự tăng trưởng, chỉ số phát triển thai nhi để điều chỉnh chế độ dinh dưỡng phù hợp.

Lưu ý: đây là giai đoạn phát triển về khung xương, chiều cao của trẻ nên chú ý ăn các thực phẩm giàu canxi, kẽm như tôm, cua, trứng, sữa, ốc, hến.

Khám thai 3 tháng cuối

Mục đích: Tiên lượng cuộc đẻ, theo dõi thường xuyên để kiểm soát những thay đổi.

Trong 3 tháng cuối, có thể khám 2 tuần một lần nếu có điều kiện và tháng thứ 9 cứ mỗi tuần khám một lần.

Đối với bạn: phải khám kỹ đề phát hiện những bệnh toàn thân. Đặc biệt chú ý tới những dấu hiệu nhiễm độc thai nghén. Thông qua việc đo huyết áp, thử protein trong nước tiểu và cân nặng thai phụ. Phải đo khung chậu, xem đường kính có méo, có hẹp quá không. Khám xem bạn có sẹo mổ cũ ở tử cung hay không.

Đối với thai nhi: đo chiều cao tử cung, đo vòng bụng, sờ và chẩn đoán ngôi, nghe tim thai, dự kiến ngày sinh.

Tư vấn dinh dưỡng: Giai đoạn 3 tháng cuối thai kỳ là giai đoạn tốc độ phát triển cân nặng của thai nhi nhanh nhất. Vì vậy dinh dưỡng của bạn cần đảm bảo đầy đủ, đa dạng đáp ứng nhu cầu của thai nhi. Đặc biệt ăn tăng năng lượng bữa ăn như cơm, chất béo.

TIÊM PHÒNG UỐN VÁN

Để đảm bảo cho bạn không bị uốn ván sau sinh và bé không bị uốn ván rốn sơ sinh. Phải tiêm đủ 2 mũi, mỗi mũi cách nhau 1 tháng và trước khi đẻ ít nhất một tháng.

Vì sao bà bầu nên tiêm phòng uốn ván?

Tiêm phòng vắc – xin uốn ván cho bà bầu giúp cơ thể mẹ tạo ra một lượng kháng thể trước khi sinh. Tránh nguy cơ mắc bệnh và lây nhiễm trong khi chuyển dạ. Tiêm phòng uốn ván cho mẹ giúp truyền kháng thể cho con để giảm nguy cơ nhiễm trùng uốn ván sơ sinh.

Tiêm phòng uốn ván cho bà bầu ở tuần bao nhiêu?

Tiêm phòng uốn ván cho bà bầu cần thực hiện vào thời điểm thích hợp trong thai kỳ.

Lịch tiêm phòng uốn ván cho bà bầu là 5 mũi. Trong đó đối với phụ nữ lần đầu mang thai là 2 mũi cơ bản:

Mũi 1: Cần tiêm phòng sớm khi mới có thai lần đầu hoặc phụ nữ trong tuổi sinh đẻ chưa nhận được liều vắc – xin uốn ván nào;

Mũi 2: Ít nhất 1 tháng sau mũi đầu tiên và tiêm trước khi sinh ít nhất 1 tháng;

Mũi 3: Ít nhất 6 tháng sau mũi thứ 2 hoặc trong lần mang thai sau;

Mũi 4: Ít nhất 1 năm sau mũi thứ 3 hoặc trong lần mang thai sau;

Mũi 5: Ít nhất 1 năm sau mũi thứ 4 hoặc trong lần mang thai sau.

Phụ nữ mang thai lần đầu, chưa từng tiêm phòng uốn ván hoặc chưa tiêm đủ 3 mũi cơ bản hoặc không rõ tiền sử tiêm vắc xin, sẽ tiêm 2 mũi vào các thời gian sau:

Mũi tiêm 1: Tiêm khi thai kỳ trên 20 tuần trở lên.

Mũi tiêm 2: Tiêm sau mũi 1 ít nhất 30 ngày, trước khi sinh ít nhất 30 ngày.

Nếu thời gian tiêm phòng đã trên 10 năm thì nên tiêm nhắc lại 2 mũi. Nếu thai kỳ trước, mẹ đã tiêm đủ 2 mũi vắc xin uốn ván cách không quá 10 năm thì nên tiêm 1 mũi vắc xin từ tuần thai 20 trở đi.

Tiêm phòng uốn ván cho phụ nữ mang thai nằm trong chương trình tiêm chủng mở rộng và không mất phí.