CHẾ ĐỘ DINH DƯỠNG TRONG BỆNH SỎI MẬT
ĐẠI CƯƠNG VỀ BỆNH SỎI MẬT
Sỏi túi mật là căn bệnh thuộc hệ tiêu hóa khá phổ biến. Bệnh thường diễn biến âm thầm, không có triệu chứng. Một số ít trường hợp, bệnh sỏi mật có thể gây rắc rối nghiêm trọng đối với sức khỏe, cần được điều trị kịp thời.
Túi mật là gì ?
Túi mật là cơ quan có hình hạt đậu nhỏ nằm phía dưới gan, có chức năng dự trữ mật. Mật do gan tiết ra và được bảo quản trong túi mật cho đến khi nó được sử dụng để tiêu hóa chất béo.
Sỏi túi mật hình thành như thế nào ?
Chế độ ăn uống và lối sống không lành mạnh khiến túi mật bị suy yếu. Điều này dẫn đến sự mất cân bằng của lượng chất kiềm (acid alkali) trong cơ thể, làm cho cholesterol bị lắng đọng trong túi mật, sỏi dần dần được hình thành. Theo thời gian, người bệnh có thể bị nhiễm trùng, làm cho người bệnh bị viêm, đau, sốt cấp tính… Một viên sỏi có thể di chuyển lên phía trên, rơi vào ống dẫn mật, bị mắc kẹt lại, gây ra các cơn đau dữ dội.
Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao
Bệnh sỏi mật có thể xảy ra ở tất cả các độ tuổi nhưng hiếm khi xuất hiện ở người trẻ tuổi.
Nguy cơ mắc bệnh sẽ tăng dần theo tuổi tác.
Nhóm người có nguy cơ mắc bệnh cao:
Người có tiền sử gia đình bị sỏi mật.
Người béo phì.
Người có mức cholesterol trong máu cao.
Phụ nữ uống thuốc có chứa estrogen như thuốc tránh thai.
Người bị các bệnh viêm đường ruột mãn tính.
Việc hiểu rõ cơ chế bệnh sinh giúp chúng ta xây dựng chế độ dinh dưỡng sỏi mật hợp lý để phòng ngừa và hạn chế biến chứng.
Đọc thêm: Tổn thương gan và mối liên hệ với bệnh đường mật
TRIỆU CHỨNG SỎI MẬT VÀ DẤU HIỆU NHẬN BIẾT
Xuất hiện cơn đau dữ dội vùng bụng trên, bắt đầu đột ngột và kéo dài từ 30 phút đến khoảng vài giờ.
Đau phía dưới vai phải hoặc ở phần sườn vai phải.
Buồn nôn hoặc nôn.
Khó tiêu sau khi ăn những thức ăn có nhiều chất béo như đồ chiên xào hay các món ngọt.
CHẾ ĐỘ DINH DƯỠNG TRONG BỆNH SỎI MẬT
Mục đích của chế độ dinh dưỡng
Cách tốt nhất để điều trị bệnh sỏi mật chính là ngăn ngừa bệnh. Chế độ ăn uống đóng một vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa và điều trị bệnh sỏi mật.
Xem thêm: Quá trình tiêu hóa lipid trong cơ thể.
Nguyên tắc chế độ dinh dưỡng
Ở các nước nhiệt đới, các nước nghèo, sỏi đường mật chiếm đa số vì nó liên quan đến nhiễm trùng đường mật, chủ yếu do giun và trứng giun gây ra. Tính chất của sỏi cũng được chia thành 2 loại: sỏi sắc tố mật và sỏi cholesterol. Sỏi cholesterol thường gắn với tình trạng béo phì, với chế độ ăn nhiều chất béo và cholesterol máu cao.
Để tránh ứ đọng mật và nhiễm trùng đường mật, cần hạn chế các thức ăn gây táo bón (các thức ăn, nước uống có nhiều tanin), vì táo bón tạo cơ hội cho vi khuẩn đường ruột phát triển, dẫn đến viêm tá tràng, viêm túi mật và ống mật, làm cho mật dễ lắng đọng thành sỏi.
Để tránh sỏi cholesterol xuất hiện, cần hạn chế các thức ăn có nhiều mỡ và cholesterol như phủ tạng động vật, lòng đỏ trứng, cacao, chocolate…
Sỏi mật: chế độ ăn hạn chế chất béo, loại các thức ăn có cholesterol (lách, bầu dục, gan, trứng…).
Đọc thêm: Điều trị tiêu chảy hiệu quả cho trẻ em
LỰA CHỌN THỰC PHẨM
Những thực phẩm cần tránh
Hầu hết các viên sỏi mật đều có cholesterol. Do vậy, điều quan trọng nhất là bạn phải hạn chế các nguồn cung cấp cholesterol. Ví dụ những sản phẩm có nguồn gốc từ động vật như các sản phẩm từ sữa (sữa uống, sữa đông, pho mát, sôcôla…), thịt, gia cầm…
Tránh hoặc giảm bớt những thực phẩm có chứa nhiều chất acid như trà, cà phê, nước sốt thịt, những thức ăn được chế biến sẵn hoặc có chứa nhiều chất bảo quản.
Không hoặc hạn chế hút thuốc lá. Đây là nguyên nhân làm đảo lộn sự cân bằng của lượng chất kiềm (acid alkali), gây ra tình trạng tập trung nhiều ion hydro trong túi mật.
Tránh những thức ăn có quá nhiều chất béo hoặc đồ chiên xào.
Những thực phẩm nên ăn nhiều
Nếu từng bị đau buốt, người bệnh nên uống nhiều nước, các loại nước ép, ăn những món ăn không có chất béo, những loại rau có nước như bầu, ridge gourd (như mướp khía) và dưa leo, các loại trái cây như táo và nho, súp rau củ nấu loãng.
Một số loại rau xanh, trái cây để tránh táo bón, đặc biệt có ích cho người bị sỏi mật là cà rốt, củ cải đường và lê.
Chú ý cho thêm các loại gia vị như nghệ, gừng và tỏi vào những món ăn hàng ngày.
Luôn cung cấp đủ nước cho cơ thể. Phần lớn những người bị đau do sỏi mật đều là những người uống ít nước, gây mất cân bằng chất kiềm. Do vậy, cần uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày.
Một số loại thực phẩm, chất dinh dưỡng khác cũng có công dụng hỗ trợ ngăn ngừa và điều trị sỏi mật khá tốt như giá đỗ, thuốc viên bổ sung enzyme cho tuyến tụy, B-complex, vitamin B, cam thảo.
Không nên dùng nước trà, cà phê, ca cao, gia vị.
Giống như những căn bệnh khác, sự căng thẳng đóng vai trò quan trọng đối với bệnh sỏi mật. Vì vậy, bạn nên rèn luyện những biện pháp giúp giảm stress như ngồi thiền hoặc kỹ thuật thở để trần tĩnh thần kinh và tâm trạng. Ngoài ra, việc thường xuyên tập luyện thể dục, uống đủ nước cũng có tác dụng giúp đẩy mật ra khỏi túi mật để tiêu hóa chất béo dư thừa.
KHI NÀO CẦN ĐI KHÁM BÁC SĨ
Nếu có cơn đau dữ dội, sốt, vàng da hoặc nôn nhiều, người bệnh cần đến cơ sở y tế ngay. Một số trường hợp sỏi gây biến chứng có thể cần phẫu thuật. Do đó, chế độ dinh dưỡng sỏi mật chỉ là một phần trong điều trị toàn diện.
Đọc thêm: Gallstone trên Wikipedia.
Ngoài ra, bạn có thể tham khảo:
THỨC UỐNG DINH DƯỠNG COLOS IgGOLD
Dinh Dưỡng Điều Trị Trong Bệnh Về Mật
Chế Độ Dinh Dưỡng Trong Bệnh Sỏi Mật
2 comments on “Chế Độ Dinh Dưỡng Trong Bệnh Sỏi Mật”