ĐẠI CƯƠNG BỆNH VIÊM ĐƯỜNG MẬT
Viêm đường mật là tình trạng nhiễm khuẩn đường mật mà nguyên nhân thường gặp nhất là do sỏi đường mật. Một số ít có thể gây ra do bệnh lý u và chít hẹp đường mật.
Vi khuẩn thường gặp nhất gây viêm đường mật là Escherichia coli và các vi khuẩn ký sinh trong đường ruột. Biểu hiện của bệnh được tóm lại băng tam chứng Charcot. Bệnh nhân khởi đầu bằng đau bụng vùng hạ sườn phải, sau đó xuất hiện sốt và vàng da.
Nguyên nhân, cơ chế bệnh sinh
Nhiễm khuẩn đường mật: do các vi khuẩn đường ruột gây nên.
Ứ trệ dịch mật.
Ký sinh trùng: vai trò của giun đũa chui lên đường mật.
Rối loạn chuyển hóa lipid và tăng cao cholesterol.
Các yếu tố trên đều dẫn đến phá vỡ sự cân bằng của các chất chủ yếu trong thành phần của mật, làm lắng đọng cholesterol mà thành nhân sỏi đầu tiên. Sỏi hình thành làm lưu thông dịch mật không tốt, ứ đọng tăng, tạo điều kiện cho nhiễm khuẩn đường mật cứ thế tái đi tái lại.
Các biểu mô, niêm dịch trong quá trình viêm cùng với xác giun và vi khuẩn khác sẽ là cơ sở vật chất hình thành nhân sỏi. Hạt sỏi đầu tiên tuy rất nhỏ nhưng do lưu thông đường mật kém, không đẩy những hạt đó ra ngoài được. Nó tạo điều kiện cho cholesterol, sắc tố mật lắng đọng thành sỏi ngày càng to hơn.
Biến chứng nào có thể xảy ra?
Nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời có thể gây ra các biến chứng nặng nề, thậm chí tử vong. Như hoại tử túi mật, thấm mật phúc mạc, viêm phúc mạc mật, dò mật vào ống tiêu hóa, áp-xe gan đường mật, viêm tụy cấp, chảy máu đường mật, nhiễm khuẩn huyết, sốc nhiễm khuẩn, xơ gan do ứ mật lâu ngày…
Cũng cần lưu ý nguy cơ tử vong cao lên, nếu viêm đường mật có kèm thêm các yếu tố như hạ huyết áp, suy thận cấp, áp-xe gan, xơ gan, người già, chít hẹp đường mật ác tính… Cần cân nhắc giải phóng áp lực đường mật sớm ở những bệnh nhân này.
Ở nước ta, điều kiện vệ sinh còn kém, viêm đường mật do sỏi là bệnh lý khá thường gặp. Đặc biệt do bắt nguồn từ ký sinh trùng đường ruột như giun đũa. Vì vậy, mọi người cần ăn chín, uống sôi, rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, tẩy giun định kỳ. Khi có bất kể các triệu chứng như trên cần đi khám để được điều trị kịp thời.
DINH DƯỠNG BỆNH VIÊM ĐƯỜNG MẬT
Lâm Sàng
Đau bụng vùng hạ sườn phải từng cơn lan lên vai phải.
Sốt cao liên tục có rét run.
Vàng da, có thể có ngứa.
Có thể có gan to, túi mật to.
Cận lâm sàng
Máu: bilirubin toàn phần tăng (nhất là bilirubin kết hợp), bạch cầu tăng (bạch cầu đa nhân trung tính tăng nhiều).
Siêu âm: đường mật bị giãn hơn bình thường, thấy sỏi và vị trí của sỏi.
Chế độ dinh dưỡng trong viêm đường mật
Khi bị viêm đường mật, ngoài việc dùng thuốc thì bệnh nhân phải có chế độ dinh dưỡng đặc biệt. Ăn uống đủ năng lượng, nên kiêng mỡ động vật, tăng cường uống các loại nước nhân trần, actiso để nhuận gan lợi mật. Khi sỏi phát triển, dòng chảy mật bị cản trở, dẫn đến ảnh hưởng dinh dưỡng trong bệnh viêm đường mật.
Đọc thêm: Tổn thương gan và chế độ dinh dưỡng phù hợp
Nguyên tắc chế độ dinh dưỡng
Trong trường hợp bị viêm túi mật hoặc đường mật mạn tính, bệnh nhân thường có triệu chứng rối loạn tiêu hóa. Cần áp dụng một chế độ ăn nương nhẹ chức năng mật, tương tự như chế độ ăn nương nhẹ chức năng gan, cụ thể là hạn chế chất béo. Các chất mỡ có ảnh hưởng không chỉ đối với chức năng gan, mật mà cả với dạ dày. Nó làm cho môn vị mở chậm và gây đầy bụng vì nó tụ lại trong dạ dày. Mỡ cản trở bài tiết HCl (cần cho sự tiêu hóa protid) và làm cho mật xuống ruột không đều, tăng chất độc vào máu, ảnh hưởng tới gan.
Kế hoạch bữa ăn
Người bị viêm túi mật và đường mật mạn tính về mật mỗi ngày chỉ nên ăn một lần thịt. Dùng loại thịt trắng và nạc, không có mỡ. Dùng thịt tươi, nấu đơn giản. Đạm thực vật (đậu, đỗ) nên ăn dưới dạng nghiền nát, ninh nhừ.
Với các thức ăn giàu glucid, nên dùng nhiều đường vì dễ tiêu, không ảnh hưởng xấu đến mật. Không dùng chocolate, cacao, các thức ăn có trộn thêm trứng và bột (bánh ngọt) vì gây khó tiêu.
Đọc thêm: Nguyên tắc dinh dưỡng trong bệnh gan.
Thực phẩm nên hạn chế
Đồ chiên rán, thực phẩm nhiều dầu mỡ, nội tạng động vật và rượu bia cần tránh tuyệt đối. Những loại này làm tăng gánh nặng cho gan mật và có thể khiến bệnh tái phát.
Thói quen ăn uống khoa học, kết hợp với vệ sinh thực phẩm, còn giúp phòng ngừa nhiễm ký sinh trùng – một trong những nguyên nhân phổ biến của bệnh ở nước ta.
Đọc thêm: Giá trị dinh dưỡng của một số thực phẩm.
Ngoài ra, bạn có thể tham khảo:
THỨC UỐNG DINH DƯỠNG COLOS IgGOLD
Dinh Dưỡng Điều Trị Trong Bệnh Về Mật
Chế Độ Dinh Dưỡng Trong Bệnh Sỏi Mật
2 comments on “Dinh Dưỡng Trong Bệnh Viêm Đường Mật”